دامپزشکی درمان بیماری دام نیست

دکتر مهدی شمشیری / دامپزشک / معاون اجرائی گروه صنعتی پامین

کمتر کسی است که نداند در حال حاضر نقش دامپزشکی تنها درمان بیماری دام نیست، بلکه بخش دامپزشکی نقش مهمی‌در بهداشت عمومی‌ و ارتقای سلامت جامعه دارد. لذا به پاس خدمات فعالان عرصه دامپزشکی، ۱۴ مهرماه در تقویم رسمی‌کشور به عنوان روز ملی دامپزشکی نامیده شده است.

در کشور ما سرمایه دامی ‌از اهمیت خاصی بر خوردار است . از دیر باز دامداریها و مرغداریها بعنوان شغل و منبع امرارمعاش گروه کثیری از مردم بوده و بخش مهمی‌از نیازهای غذایی مردم را تامین می‌کرده است. در این راستا دامپزشکی نقش مستقیم در افزایش بهره وری تولیدات دامی ‌و جلوگیری از خسارات اقتصادی احتمالی به سرمایه عظیم دامی ‌داشته و پویایی اقتصاد و بخش عمده ای از سلامت جامعه را تضمین می‌نماید.

اقدامات بهداشتی دامپزشکی از نخستین مراحل پرورش دام و طیور، ابزیان، زنبور عسل و غیره تا مرحله تولید و عرضه به صورت مستمر ادامه دارد و می‌شود گفت نظارت های بهداشتی دامپزشکی از مزرعه تا سفره اعمال می‌شود.

ماهیت وظایف و خدمات دامپزشکی، کمک به بهبود بهره وری و ارتقای تولید و کاهش ضایعات محصولات در بخش دام، طیور، آبزیان و صنایع مرتبط،  ارتقای کیفیت بهداشتی مواد خام دامی ‌ از طریق مبارزه با بیماریهای دامی  ‌و اقدامات نظارتی و نیز کمک به ارتقای بهداشت عمومی‌با کنترل بیماری های قابل انتقال به انسان و تضمین سلامت و ایمنی محصولات دامی ‌می‌باشد.

کنترل بیماری های واگیردار و آموزش بهداشت عمومی‌از جمله مهم ترین اهداف بهداشتی می‌باشد و دامپزشکی از دستگاه های اصلی در سیاست گذاری، تحقیقات، نظارت برنامه های کنترل و پیشگیری بیماری ها و … می‌باشد که نقش بسزایی در تحقق این اهداف دارد.

نظارت بر مراکز تولید فراورده‌های خام دامی ، کشتارگاه‌ها، دامداری‌ها نقش مهمی‌در تولید فراورده های خام دامی ‌سالم و بهداشتی دارد. در صورتی که فعالیتهای بهداشتی دامپزشکی به شکل مطلوب ارایه نشود سبب شیوع انواع بیماریهای واگیر دام و طیور و بیماریهای قابل انتقال از دام به انسان شده و علاوه بر بروز بحرانها و مخاطرات بهداشتی برای مردم و جامعه انسانی، باعث ضرر و زیانهای سنگین اقتصادی به دامداران و مرغداران می‌شود. 

پیشگیری و کنترل  بیماریهای دامی ‌به معنای عام شامل انواع دام، طیور و آبزیان و بیماریهای مشترک بین انسان و دام، کنترل و نظارت بهداشتی بر فراورده های خام دامی ‌و نظارت بهداشتی بر اماکن دامی ‌شامل تمام کارخانجات خوراک دام و کشتارگاهها، دامداریها و مرغداری ها از جمله فعالیت های دامپزشکی است. 

اقدامات مربوط به قرنطینه در حوزه صادرات و واردات دام و طیور، نظارت بر نقل و انتقال فراورده های خام دامی ‌و صدور مجوزهای لازم از سوی دامپزشکی، حوزه دارو و درمان توسط دامپزشکان، فعالیت داروخانه ها و درمانگاههای دامپزشکی از دیگر خدمات حوزه وسیع دامپزشکی به شمار می‌رود.

با توجه به روند رو به رشد صنعتی شدن جامعه، تخریب محیط زیست، کاهش منابع طبیعی و گسترش بیماری‌های نوپدید، حضور دامپزشکان  در تدوین و اجرای برنامه‌های مربوط به تأمین منابع غذایی جدید، ارتقاء سطح بهداشت جامعه و حفاظت از محیط زیست ضروری است.

دامپزشکان در واقع سربازان گمنام نظام سلامت بوده و حضور آنان را در فعالیت‌های گسترده علمی، تحقیقاتی و اجرایی در بخش‌های دامپزشکی، پزشکی، صنایع غذایی و دارویی، برای حفظ سلامت جامعه و محیط زیست مهم و نشان از ظرفیت و توانایی علمی‌بالای این حرفه است.