ایمنی مواد غذایی یک عامل کلیدی در تعیین سلامت انسان و درعین‌حال یکی از عوامل کلیدی در توسعه بخش کشاورزی و امنیت غذایی است. محصول سالم و ایمن یک ضرورت در تجارت مواد غذایی است. ایمنی مواد غذایی به‌عنوان نقطه اتصال کشاورزی، سلامت و تجارت و تأثیرات فراگیر آن در توسعه اقتصادی و انسانی جامعه، هر روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

هنگام بحث در مورد غذاها و رژیم‌های غذایی؛ معمولاً اهمیت کیفیت غذا در میان انواع شایعات ضدونقیض گم می‌شود. به‌طورقطع، عامل تعیین‌کننده سلامت غذا، صرفاً شمارش میزان کالری نیست؛ بلکه اطمینان‌یافتن از این است که غذای دریافتی علاوه بر رفع گرسنگی، باعث بهبود سلامت عمومی شما گردد که این امر بدون هیچ تردیدی با مصرف غذای باکیفیت و تأمین نیازهای ویتامینی و تغذیه‌ای فراهم می‌شود. ارزش ذاتی یک غذای باکیفیت نه‌تنها در قیمت آن، بلکه در فواید پنهان غذای مصرفی یافت می‌شود.

نکات کلیدی:
سلامت غذا، نوع تغذیه و امنیت غذایی همواره یک پیوند ناگسستنی با یکدیگر دارند.
تخمین زده می‌شود مجموعاً 600 میلیون نفر (حدود 1 نفر از هر 10 نفر جمعیت جهان) به طور سالانه دچار بیماری‌های با منشأ غذای آلوده شده و از این تعداد 420 هزار نفر جان خود را از دست می‌دهند.
برآورد شده است که سالانه 110 میلیارد دلار در خصوص هزینه‌های پزشکی ناشی از مصرف مواد غذایی ناسالم در کشورهای با درآمد متوسط و پایین صرف می‌شود.
کودکان زیر 5 سال، حدود 40 درصد از بار بیماری‌های با منشأ غذایی را بر دوش می‌کشند و سالانه 125 هزار مورد مرگ‌ومیر در آنان گزارش می‌شود.
بیماری‌های با منشأ غذایی با کند کردن توسعه اجتماعی – اقتصادی از طریق آسیب رساندن به سیستم‌های بهداشتی و درمانی باعث صدمه دیدن اقتصاد ملی، صنعت گردشگری و تجارت کشورها می‌شوند.
بررسی موارد ذکر شده اهمیت ایمنی غذا و تأثیری را که از راه‌های گوناگون در اقتصاد می‌گذارد به‌خوبی نشان می‌دهد. این آمار تکان‌دهنده دلیل محکمی است که چرا سازمان بهداشت جهانی و سایر نهادها و سازمان‌های مرتبط، ایمنی غذا را به‌عنوان یکی از موضوعات مهم در سلامت عمومی پیگیری می‌کنند.

مدیریت غذا در قالب مدل از مزرعه تا قاشق کمک شایانی در رهایی مواد غذایی از آلودگی‌های آفت‌کش‌ها و سایر مواد شیمیایی، عوامل بیماری‌زای خارجی که به‌آسانی از طریق آب و غذا منتقل می‌شوند، مواد خارجی که معمولاً به داخل مواد غذایی راه می‌یابند، تقلبات عمدی و… نموده و حمل‌ونقل ایمن مواد غذایی (جهت اطمینان از تحت کنترل بودن دما یا سایر عواملی که در راستای ایمنی غذا هستند) و اطمینان از بسته‌بندی و برچسب‌گذاری صحیح مواد غذایی را تضمین می‌کند.

عوامل غذایی مؤثر در رشد اقتصادی یک کشور
عوامل بسیاری بر جایگاه اقتصادی یک کشور تاثیر می‌گذارند که برخی از آن‌ها عوامل مرتبط با ایمنی غذایی هستند که در این جا دو مورد مهم و اصلی بررسی می‌شود.

1- صادرات مواد غذایی باکیفیت و مرغوب

2- بهبود و افزایش بهره‌وری بخش بهداشت جهت کاهش هزینه‌های درمانی

صادرات مواد غذایی باکیفیت و مرغوب
تجارت بین‌المللی محصولات غذایی یک فرایند مجزا و پیچیده است. هر دولتی می‌داند که یک صنعت غذایی قدرتمند، بازوی قدرتمندی برای تأمین نیازهای غذایی جامعه بوده و نقش بسیار مهمی در تأمین امنیت غذایی دارد. همچنین صادرات مواد غذایی یکی از راه‌های تأمین ارز موردنیاز کشورها است که با توسعه صنایع غذایی و تجاری‌سازی محصولات غذایی محقق می‌شود.

رشته‌های تحصیلی نظیر میکروبیولوژی مواد غذایی، فناوری مواد غذایی، شیمی مواد غذایی با توسعه روش‌های نوین (فناوری‌های hi-tech) نگهداری، بسته‌بندی و فراوری‌های پیشرفته، می‌توانند در زمینه تولید مواد غذایی ایمن‌تر، مقاوم‌تر و مشتری‌پسندتر نقش مهمی ایفا کنند.

این که یک کشور صادرکننده یا واردکننده مواد غذایی باشد، بستگی به عواملی نظیر شرایط بومی و محلی برای صنایع غذایی یا تولیدات کشاورزی، هزینه‌ها و میزان تقاضا برای انواع محصولات غذایی داخلی یا خارجی و سایر فعالیت‌های اقتصادی تأمین‌کننده منابع درآمدی کشور دارد. در حال حاضر به طور مشخصی، کشورهای زیادی در تلاش برای تبدیل‌شدن به صادرکننده و واردکننده مواد غذایی هستند. در حال حاضر بسیاری از کشورهایی که در زمینه مواد غذایی به خودکفایی رسیده‌اند و یا در برخی اقلام، مازاد تولید دارند نیز برخی اقلام غذایی خود را وارد می‌کنند. در مقابل برخی کشورها که در مرحله خودکفایی تولیدات غذایی هستند، برخی از اقلام تولیدی خود را به دلایلی نظیر مشتری‌پسند بودن در سایر کشورها و یا قیمت‌های خرید بالاتر؛ صادر می‌کنند.

بهبود و افزایش بهره‌وری بخش بهداشت جهت کاهش هزینه‌های درمانی
چنانچه قبلاً نیز ذکر شد، تخمین زده می‌شود، سالانه 110 میلیارد دلار جهت بهبود بهره‌وری و همچنین هزینه‌های درمانی ناشی از مصرف غذاهای غیرایمن در کشورهای با درآمد متوسط و پایین هزینه می‌شود. بیشتر مرگ‌ومیرها و درصد بالایی از بیماری‌های با منشأ غذایی از کشورهای درحال‌توسعه و عموماً کشورهای آسیایی گزارش می‌شود. اغلب جمعیت در این کشورها، فاقد آموزش و منابع کافی برای سالم و ایمن‌سازی غذای مصرفی خود هستند. بر اساس تخمین سازمان بهداشت جهانی، روی‌هم‌رفته، سالانه نزدیک به 95 میلیارد دلار هزینه به علت مسمومیت‌های غذایی به اقتصاد این کشورها تحمیل می‌شود؛ لذا باتوجه‌به گسترش جهانی بازارهای مواد غذایی، این بازارهای درحال‌رشد نیاز به آموزش برای تولید ایمن غذا از مراحل مختلف کشاورزی تا صنایع تبدیلی و تکمیلی آن دارند.

کشورهای توسعه‌یافته یا کشورهای با فناوری‌های بالا که اقدام به واردات محصولات غذایی خود از کشورهای درحال‌توسعه می‌کنند، بایستی با به‌کاربستن و اجرای استانداردهای مربوطه از سلامت و ایمنی مواد غذایی و ترکیباتی که وارد بازارهایشان می‌شود مطمئن گردند تا در نهایت محصولی سالم و ایمن برای سلامت انسانی به دست مصرف‌کننده برسد.

سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی این کشورها، باعث کاهش میزان بروز بیماری‌های با منشأ غذایی در کشورهای درحال‌توسعه شده و با ایجاد کانال‌های تجارتی در صنعت غذا به‌عنوان محرکی برای اقتصاد این کشورها عمل خواهد کرد.

در نهایت، تنها تعامل بخش خصوصی و دولتی بین تولیدکنندگان مواد غذایی و نهادهای نظارتی و مصرف‌کنندگان است که می‌تواند به ارتقای فرهنگ ایمنی و کاهش بیماری‌های با منشأ غذایی در سطح جهان کمک نماید.